پيشگفتار

 كار فرهنگی بويژه روی زبان بمثابه مهمترين عنصر هويت ملی، از ضرورت های عمده فعلی ميباشد و خط در اين رابطه نقشی اساسی دارد. بدون خط هيچ زبانی در درازمدت قادر به ادامه حيات نيست بويژه در عصر ما و وجود رسانه هايی چون راديو، تلويزيون ، روزنامه ها و اينترنت.

تغيير خط يا رفرم در آن بحثی است كه سالها چه در ايران درباره خط فارسی و چه در پاكستان در پنجاه سال اخير در مورد خط بلوچی در جريان بوده و  با ورود به عصر اينترنت و كامپيوتر، اين بحث دارای ابعاد جديدی شده است. چونكه ديگر خط و حروف الفبای يك زبان، فقط وسيله ای برای خواندن و نوشتن نيستند بلكه بمثابه پلی بسوی دنيای اطلاعات و علم عمل ميكنند. خط زيربنای سيستم كامپيوتری را تشكيل ميدهدو ازينرو بايد دارای قواعدی ساده و دقيق باشد.  بناكردن سيستم كامپيوتری بر اساس خط فعلی فارسی با تمامی قواعد نوشتن و استثنائات موجود امريست غيرا‌قتصادی و تقريباً غيرممكن. خط فارسی جهت ادامه حيات خويش به رفرمی اساسی نياز دارد.

ولی عليرغم مشكلاتی كه خط فارسی از جنبه تكنيكی با آن مواجه ميباشد، تغيير خط دارای ابعادی اجتماعی، سياسی، مذهبی فرهنگی بوده و بنابر اين رفرم در خط فعلی، انتخاب حروف لاتين بجای آن و يا حفظ خط  موجود و بموازات آن استفاده از استاندارد حروف لاتينی، مسائلی هستند كه آينده سياسی ايران به آن پاسخ خواهد گفت و تا اندازه زيادی نيز در انتخاب نوع خط بلوچی تأثير خواهند گذاشت. هدف ما در اينجا واردشدن به جنبه های سياسی اجتماعی مسئله نيست بلكه صرفنظر از اينكه چه نوع خطی در آينده بعنوان استاندارد انتخاب شود در شرايط فعلی، جهت ارتقاء فعاليتهای فرهنگی و استفاده از امكانات وسيع اينترنت، انتخاب حروف لاتين برای نوشتن بلوچی را بدلايل زير بهترين گزينه  ميدانيم:

١- مشكلات خط فارسی
٢- عدم وجود خط استاندارد بلوچی و مشكلات سيستمهای املايی بلوچی موجود در پاكستان
٣-عليرغم پيشرفتهای زيادی كه در طول پنجاه سال اخير در امر توسعه زبان بلوچی توسط بزرگانی چون گل خان نصير، سيدهاشمی و آزات جمالدينی دربلوچستان پاكستان انجام پذيرفته ولی بدلايلی از جمله مشكل خواندن، اين خط در بين روشنفكران بلوچ ايرانی با استقبال چندانی مواجه نشده است.
٤‌- نشان دادن تمايز و نقاط اشتراك لهجه های مختلف بلوچی بوسيله خط فارسی بعلت عدم وجود حروف صدادار در آن فوق العاده مشكل ميباشد. استفاده از حروف لاتين برای نوشتن بلوچی، علاوه بر تسهيل اين امر در تسريع پروسه حركت در راستای ايجاد زبان استاندارد بلوچی نيز مؤثر ميباشد.
٥- ساده تر شدن امر خواندن و نوشتن و نتيجتاً علاقمند ساختن نسل جوان به زبان بلوچی 
٦- استفاده از امكانات وسيع اينترنت بعنوان مثال جهت جمع آوری لغات، ضرب المثلها، ساختن ديكشنری و …

خط پيشنهادی يوروبلوچی در وهله اول نه بعنوان استاندارد آتی خط بلوچی بلكه بيشتر  بعنوان وسيله ای مدنظر ماست كه امر ارتباطات و بحث و تبادل نظر در مورد زبان بلوچی را بمراتب ساده تر نمايد.

اميدواريم كه اين نوشته هرچند مختصر و ناقص، سرآغازی باشد برای بحثهای پويا و سازنده و بتواند در امر ايجاد زبان استاندارد بلوچی در ايران، خدمتی هر چند كوچك انجام داده باشد.

ژانويه ٢٠٠٥

انجمن فرهنگی يوروبلوچی